نکات جالب برای ارائه انتقادات و پیشنهادات سازنده و موثر!
- ✔️
روی رفتار و نه شخصیت تمرکز کنید:
به جای “تو همیشه بی دقت هستی”، بگویید “در این گزارش چند اشتباه املایی وجود داشت. “ - ✔️
مشخص و عینی باشید:
از کلیگویی پرهیز کنید و مثالهای مشخصی ارائه دهید. به جای “این کار خوب نبود”، بگویید “ارائه شما بیش از حد طولانی بود و بعضی از نکات کلیدی را از قلم انداخت. “ - ✔️
به موقع انتقاد کنید:
تا زمانی که موضوع هنوز تازه است و در ذهن فرد وجود دارد، انتقاد خود را مطرح کنید. - ✔️
از زبان مثبت استفاده کنید:
به جای بیان اینکه چه چیزی اشتباه بوده، بر روی آنچه که میتواند بهتر انجام شود تمرکز کنید. - ✔️
با احترام برخورد کنید:
لحن شما باید محترمانه و دوستانه باشد. از توهین و تحقیر پرهیز کنید. - ✔️
انتقاد را با تعریف متعادل کنید:
ابتدا نقاط قوت را ذکر کنید و سپس به انتقاد سازنده بپردازید. - ✔️
هدف شما باید کمک باشد:
هدف شما از انتقاد باید کمک به رشد و پیشرفت فرد مقابل باشد، نه تخریب او. - ✔️
در خلوت انتقاد کنید:
از انتقاد علنی خودداری کنید. انتقاد خصوصی، تاثیر بیشتری خواهد داشت. - ✔️
در مورد انگیزه خود شفاف باشید:
به فرد مقابل اطمینان دهید که هدف شما از ارائه این انتقاد، کمک به بهبود عملکرد اوست. - ✔️
مسئولیت پذیر باشید:
اگر در بروز مشکل نقشی داشتهاید، آن را بپذیرید. - ✔️
بر روی آینده تمرکز کنید:
به جای مرور اشتباهات گذشته، بر روی راههای بهبود در آینده تمرکز کنید. - ✔️
از زبان “من” استفاده کنید:
به جای “این کار خیلی بد بود”، بگویید “من فکر میکنم این کار میتوانست بهتر انجام شود. “ - ✔️
انعطاف پذیر باشید:
آماده باشید تا دیدگاه خود را در صورت لزوم تغییر دهید. - ✔️
سپاسگزار باشید:
از فرد مقابل به خاطر شنیدن انتقادات و پیشنهادات شما تشکر کنید.
با عمل کردن به این موارد، میتوانید انتقادات و پیشنهادات خود را به شیوهای سازنده و موثر ارائه دهید. همیشه با همدلی و احترام به نظرات دیگران گوش دهید.
۱. تمرکز بر رفتار، نه شخصیت
هنگام انتقاد، به جای حمله به شخصیت فرد، بر رفتارهای خاصی که مشاهده کردهاید تمرکز کنید. به جای گفتن “تو همیشه بیدقت هستی”، بگویید “من متوجه شدم که در گزارش اخیر، چند اشتباه املایی وجود داشت. ” این رویکرد، فرد را در موضع دفاعی قرار نمیدهد و احتمال پذیرش انتقاد را افزایش میدهد. انتقاد از شخصیت، مخرب و بینتیجه است، در حالی که انتقاد از رفتار، امکان تغییر و بهبود را فراهم میکند. مثلا به جای اینکه بگویید “تو خیلی تنبلی”، بگویید “من متوجه شدم که در هفته گذشته، هیچ گزارشی از شما دریافت نکردم. ” این نوع انتقاد، به فرد نشان میدهد که مشکل کجاست و چگونه میتواند آن را حل کند. با تمرکز بر رفتار، میتوانید به این هدف دست یابید.
۲. انتقاد را به صورت خصوصی بیان کنید
هیچ کس دوست ندارد در جمع مورد انتقاد قرار گیرد. انتقاد علنی، شرمآور و تحقیرآمیز است و میتواند به روابط آسیب برساند. همیشه انتقادات خود را به صورت خصوصی و در یک محیط امن بیان کنید. این کار به فرد این امکان را میدهد که بدون احساس خجالت یا شرمساری، انتقاد را بشنود و به آن فکر کند. یک فضای آرام و صمیمی برای گفتگو انتخاب کنید. قبل از شروع انتقاد، از فرد اجازه بگیرید تا نظرات خود را بیان کنید. به فرد اطمینان دهید که هدف شما کمک به اوست، نه تحقیر او. با عمل کردن به این موارد، احتمال پذیرش انتقاد و ایجاد تغییر مثبت را افزایش میدهید. انتقاد خصوصی، نشانه احترام به فرد است.
۳. لحن دوستانه و محترمانه داشته باشید
لحن شما در هنگام ارائه انتقاد، به اندازه خود انتقاد مهم است. لحن تند و تحقیرآمیز، حتی اگر انتقاد سازنده باشد، میتواند باعث ایجاد مقاومت و خصومت شود. از کلمات مثبت و تشویقآمیز استفاده کنید. به زبان بدن خود توجه کنید. از تماس چشمی مستقیم و لبخند استفاده کنید. صدای خود را آرام و ملایم نگه دارید. با عمل کردن به این موارد، میتوانید فضایی را ایجاد کنید که فرد در آن احساس امنیت و راحتی کند و به انتقاد شما گوش دهد. لحن دوستانه، کلید ارتباط موثر است.
۴. از عبارات “من” استفاده کنید، نه “تو”
بهرهگیری از عبارات “تو” میتواند باعث شود که فرد احساس کند مورد حمله قرار گرفته است. به جای آن، از عبارات “من” استفاده کنید تا احساسات و دیدگاه خود را بیان کنید. مثلا به جای گفتن “تو همیشه دیر میرسی”، بگویید “من وقتی شما دیر میرسید، احساس نگرانی میکنم. ” این رویکرد، مسئولیت احساسات شما را به عهده میگیرد و از ایجاد احساس گناه یا سرزنش در فرد مقابل جلوگیری میکند. بهرهگیری از عبارات “من”، راهی برای بیان احساسات بدون متهم کردن دیگران است. این روش، به ایجاد ارتباطی صمیمیتر و موثرتر کمک میکند. با بهرهگیری از عبارات “من”، میتوانید به فرد نشان دهید که شما به احساسات او اهمیت میدهید. این کار، احتمال پذیرش انتقاد را افزایش میدهد.
۵. انتقاد را با تعریف و تمجید شروع کنید
شروع انتقاد با تعریف و تمجید، میتواند به نرم کردن فضا و کاهش مقاومت فرد کمک کند.قبل از بیان انتقاد، به جنبههای مثبت کار یا رفتار فرد اشاره کنید.مثلا بگویید “من از تلاش شما برای انجام این پروژه قدردانی میکنم.با این حال، چند نکته وجود دارد که فکر میکنم میتوانیم با هم روی آن کار کنیم.” این رویکرد، به فرد نشان میدهد که شما ارزش کار او را میدانید و هدف شما کمک به او برای بهبود عملکرد است.تعریف و تمجید، پیش زمینه مناسبی برای ارائه انتقاد فراهم میکند.
این کار، به فرد انگیزه میدهد تا به انتقاد شما گوش دهد و به آن فکر کند.
با شروع با تعریف و تمجید، میتوانید فضایی مثبت و سازنده برای گفتگو ایجاد کنید.این کار، احتمال موفقیت شما در ارائه انتقاد سازنده را افزایش میدهد.
۶. مشخص و دقیق باشید
انتقادات مبهم و کلی، کمکی به بهبود عملکرد نمیکنند. هنگام ارائه انتقاد، مشخص و دقیق باشید و به جزئیات توجه کنید. به جای گفتن “کار شما خوب نبود”، بگویید “من فکر میکنم که در قسمت دوم گزارش، نیاز به توضیح بیشتر دارید. ” ارائه مثالهای مشخص، به فرد کمک میکند تا درک کند که دقیقا چه کاری را باید بهبود بخشد. انتقاد مشخص، راهنمایی روشن برای بهبود ارائه میدهد. این کار، از ایجاد ابهام و سوء تفاهم جلوگیری میکند. با ارائه انتقاد مشخص و دقیق، میتوانید به فرد کمک کنید تا عملکرد خود را به طور موثر بهبود بخشد.
۷. به دنبال راه حل باشید، نه فقط ایراد گرفتن
هدف از انتقاد سازنده، فقط ایراد گرفتن نیست. همراه با انتقاد، باید به دنبال راه حلهای عملی برای بهبود عملکرد نیز باشید. به جای گفتن “این کار غیرقابل قبول است”، بگویید “من فکر میکنم که اگر از یک نرمافزار مدیریت پروژه استفاده کنیم، میتوانیم این مشکلات را حل کنیم. ” ارائه راه حل، به فرد نشان میدهد که شما برای بهبود اوضاع تلاش میکنید و میخواهید به او کمک کنید. راه حلها، امید و انگیزه را افزایش میدهند. این کار، به فرد کمک میکند تا از احساس ناتوانی جلوگیری کند. با ارائه راه حل، میتوانید به فرد نشان دهید که شما به توانایی او برای بهبود ایمان دارید. این کار، احتمال پذیرش انتقاد و ایجاد تغییر مثبت را افزایش میدهد.
۸. بازخورد را به موقع ارائه دهید
هرچه فاصله زمانی بین انجام کار و ارائه بازخورد بیشتر باشد، تاثیر بازخورد کمتر خواهد بود. سعی کنید بازخورد را به موقع و در اسرع وقت ارائه دهید. این کار، به فرد کمک میکند تا ارتباط بین عمل خود و نتیجه آن را درک کند. بازخورد به موقع، به فرد فرصت میدهد تا اشتباهات خود را اصلاح کند و از تکرار آنها جلوگیری کند. به تعویق انداختن بازخورد، میتواند منجر به فراموشی جزئیات مهم شود. در ضمن، تاخیر در ارائه بازخورد میتواند باعث شود که فرد احساس کند که به او اهمیت نمیدهید. با ارائه بازخورد به موقع، میتوانید به فرد نشان دهید که شما به پیشرفت او اهمیت میدهید. این کار، انگیزه او را برای بهبود عملکرد افزایش میدهد.
۹. به فرد فرصت دهید تا پاسخ دهد
انتقاد نباید یک طرفه باشد. به فرد فرصت دهید تا نظرات خود را بیان کند و به انتقادات شما پاسخ دهد. به دقت به صحبتهای او گوش دهید و سعی کنید دیدگاه او را درک کنید. ممکن است دلایلی برای رفتار او وجود داشته باشد که شما از آن آگاه نیستید. ایجاد یک گفتگوی دو طرفه، به ایجاد تفاهم و حل مسائل کمک میکند. با ایجاد فرصت برای پاسخگویی، میتوانید فضایی را ایجاد کنید که فرد در آن احساس امنیت و احترام کند.
۱۰. قدردانی کنید
پس از ارائه انتقاد و بحث در مورد راه حلها، از فرد برای گوش دادن به انتقاد و تعهد به بهبود عملکرد قدردانی کنید. این کار، به فرد نشان میدهد که شما برای تلاش او ارزش قائل هستید. قدردانی، انگیزه فرد را برای بهبود عملکرد افزایش میدهد. در ضمن، قدردانی میتواند به تقویت رابطه شما با فرد کمک کند. یک تشکر ساده میتواند تاثیر زیادی داشته باشد. با قدردانی، میتوانید این هدف را محقق کنید.
۱۱. انتظارات واقع بینانه داشته باشید
تغییر رفتار زمان میبرد. انتظار نداشته باشید که فرد بلافاصله پس از دریافت انتقاد، تغییر کند. صبور باشید و به فرد فرصت دهید تا پیشرفت کند. پیشرفتهای کوچک را تشویق کنید و به فرد انگیزه دهید تا به تلاش خود ادامه دهد. واقع بینانه بودن در مورد سرعت تغییر، از ناامیدی جلوگیری میکند. به فرد نشان دهید که شما به او ایمان دارید و به توانایی او برای بهبود عملکرد اعتماد دارید. تشویق و حمایت شما، میتواند تاثیر زیادی در موفقیت فرد داشته باشد. با انتظارات واقع بینانه، میتوانید از ایجاد فشار غیرضروری بر فرد جلوگیری کنید.
۱۲. پیگیری کنید
پس از ارائه انتقاد و بحث در مورد راه حلها، پیگیری کنید تا ببینید آیا فرد در حال پیشرفت است یا خیر. این کار، به فرد نشان میدهد که شما به او اهمیت میدهید و میخواهید او موفق شود. از فرد بپرسید که آیا نیاز به کمک بیشتری دارد یا خیر. پیگیری منظم، به فرد کمک میکند تا در مسیر درست باقی بماند. با پیگیری، میتوانید به فرد نشان دهید که شما به تعهد خود برای کمک به او عمل میکنید. این کار، اعتماد او را به شما افزایش میدهد.
۱۳. خودتان هم انتقادپذیر باشید
ارائه انتقاد و پذیرش انتقاد، دو روی یک سکه هستند. اگر میخواهید دیگران به انتقادات شما گوش دهند، خودتان هم باید انتقادپذیر باشید. هنگامی که از شما انتقاد میشود، سعی کنید به آن با ذهنی باز گوش دهید و از آن برای بهبود عملکرد خود استفاده کنید. انتقادپذیری، نشانه بلوغ و تواضع است. با پذیرش انتقاد، میتوانید به دیگران نشان دهید که شما مایل به یادگیری و پیشرفت هستید. این کار، انگیزه آنها را برای ارائه انتقاد سازنده به شما افزایش میدهد.
۱۴. به فرهنگ سازمانی توجه کنید
قبل از ارائه انتقاد، به فرهنگ سازمانی خود توجه کنید. در برخی از سازمانها، ارائه انتقاد مستقیم و صریح پذیرفته میشود، در حالی که در برخی دیگر، رویکرد غیرمستقیم و محتاطانه ترجیح داده میشود. با درک فرهنگ سازمانی، میتوانید انتقاد خود را به گونهای ارائه دهید که بیشترین تاثیر را داشته باشد. با توجه به فرهنگ سازمانی، میتوانید از ایجاد عواقب ناخواسته جلوگیری کنید.
۱۵. از انتقاد برای تحقیر استفاده نکنید
انتقاد ابزاری قدرتمند است، اما نباید از آن برای تحقیر، سرزنش یا تخریب دیگران استفاده شود. هدف از انتقاد سازنده، کمک به بهبود عملکرد است، نه آسیب رساندن به احساسات یا اعتماد به نفس فرد. 
اگر احساس میکنید که قصد شما از ارائه انتقاد، تحقیر فرد است، بهتر است از ارائه آن خودداری کنید. تحقیر، باعث ایجاد خصومت و نفرت میشود. در ضمن، تحقیر میتواند به روابط آسیب برساند و فضای کاری را مسموم کند. با خودداری از تحقیر، میتوانید به این هدف دست یابید. انتقاد سازنده، باید با نیت خیر و با هدف کمک به بهبود عملکرد ارائه شود.
۱۶. مراقب زبان بدن خود باشید
زبان بدن شما میتواند به اندازه کلمات شما مهم باشد. هنگام ارائه انتقاد، مراقب زبان بدن خود باشید و سعی کنید پیامهای مثبتی ارسال کنید. از تماس چشمی مستقیم استفاده کنید، لبخند بزنید و در وضعیت بدنی آرام و باز قرار بگیرید. از اخم کردن، عبوس بودن و بهرهگیری از حرکات دست تند و عصبی خودداری کنید. زبان بدن مثبت، نشان دهنده احترام، همدلی و صداقت است. در ضمن، زبان بدن مثبت میتواند به کاهش تنش و ایجاد فضایی صمیمیتر کمک کند. با کنترل زبان بدن خود، میتوانید به فرد نشان دهید که شما به او اهمیت میدهید و میخواهید به او کمک کنید.
خیلی ممنون بابت این مطلب کاربردی! 😊 من قبلاً تو محل کارم یه همکار داشتم که همیشه انتقادهام رو با جمله “تو همیشه…” شروع میکرد و این باعث میشد طرف مقابل حالت دفاعی بگیره. بعد از یه مدت یاد گرفتم به جای تمرکز روی اشتباهات گذشته، با جملاتی مثل “به نظر من میشه اینطوری بهتر بشه…” پیش برم که خیلی نتیجه بهتری داشت 🤔 میشه لطفاً یه مطلب جداگانه هم درباره تکنیکهای گفتگوی غیردفاعی بعد از انتقاد بنویسید؟ خیلی دوست دارم بدونم چطور میشه فضای گفتگو رو باز نگه داشت 🗣️✨